Het is onrustig op de gang van de Antoniusschool in Schagen. Ik zit met Yvonne aan tafel als ze de kamer uit loopt om een kijkje te nemen. Ze komt als geroepen, want er is crisis. “Juf! Heb jij ooit verkering gehad en dat hij het toen uitmaakte?” “Oh, jazeker”, antwoordt Yvonne. “Wat deed jij toen?” Yvonne denkt even na. “Ik liet het achter me”, zegt ze. Niet het antwoord waar de leerlinge op gehoopt had, zo blijkt. “Ik wil een lelijk briefje sturen”, zegt het meisje. “Hoe meer aandacht jij hem geeft, hoe leuker hij denkt dat jij hem vindt.” De leerling laat duidelijk merken dat dit absoluut niet haar bedoeling is. “Dan kan ik hem beter geen gemeen briefje sturen”, concludeert ze. “Nee, dat is heel verstandig van jou”, bevestigt Yvonne.
De crisis lijkt afgewend, maar iets later wordt er in de klas van de leerling toch een briefje in beslag genomen. “Oproten player denk maar niet dat je van me af bent liefs je ex”, staat erop. Yvonne zit schaterlachend aan tafel met het lelijke briefje in haar handen: “Wat héérlijk! Ik geniet hier zo van!”
Yvonne Both is intern begeleider en mocht afgelopen januari de Peter Mol Trofee in ontvangst nemen – voor haarzelf in eerste instantie een toch wat twijfelachtige eer. Ik ben op school om input te verzamelen voor een artikel over de winnaar en ik vraag haar waarom zij dat zo ervaart. “Je kunt niet één iemand uitlichten, we doen het echt met z’n allen”, reageert ze. “… maar ik ben er natuurlijk wel trots op,” vult ze haar zin iets later aan. Collega’s van Yvonne maken hun waardering voor haar echter graag en duidelijk kenbaar. “Yvonne is een fantastisch mens! Ze is motiverend, enthousiast en heeft humor - echt een collega waarmee je samen wilt werken,” zo werd mij al verteld tijdens de uitreiking eerder dit jaar. Ook inhoudelijk werd deze winnaar geprezen: “Ze heeft trajecten opgezet voor leerlingen waarvan bleek dat zij volledig onderwijs niet aankunnen. Daarin begeleidt ze leerlingen, maar ook hun ouders en leraren. In verbinding blijven met alle partijen is echt haar grote kracht.”
Yvonne is in 1995 bij Aloysius Stichting begonnen als leerkrachtondersteuner. “Ik heb steeds opnieuw uitdaging kunnen vinden binnen deze organisatie. Ik vind het ontzettend belangrijk om een leven lang te leren en in ontwikkeling te blijven.” Ze is zelf via diverse stappen doorgegroeid naar haar huidige rol als intern begeleider en heeft hiervoor in 2010 de opleiding SPH afgerond. “Ik wilde de brug zoeken tussen zorg en onderwijs, dat is de nog vaak ontbrekende maar zo belangrijke schakel. We kunnen zorg en onderwijs niet als aparte kaders benaderen – het móet geïntegreerd zijn. Wat speelt er voor de leerling, wat zijn de gevolgen daarvan en welke ondersteuning kunnen wij deze leerling bieden? Het is wat mij betreft duidelijk dat deze ondersteuning niet alleen vanuit het onderwijs komt. We moeten samenwerken met ouders en met andere instanties die van betekenis kunnen zijn voor een leerling en een vertrouwensband met hen opbouwen. Alleen dan kunnen we die basis creëren van waaruit een leerling zich kan openstellen voor nieuwe input en kan bloeien.”
“Mag ik nog een kritische noot plaatsen?” Yvonne houdt niet van het podium, maar áls ze er staat weet ze het alleraardigst te benutten. “We blijven pabo-diploma’s pushen, maar dat diploma op zich geeft geen garantie tot kwaliteit. Daarnaast zijn er weinig kandidaten met zo’n diploma - veel te weinig om onze lerarentekorten nu en in de toekomst op te lossen. We moeten naar kwaliteiten en talenten kijken in plaats van naar papieren, want dát is wat onze organisatie ten goede komt. Je ziet dat dat niet binnen het huidige functiehuis past, maar we moeten professionaliseren op andere manieren en het functiehuis daarop aanpassen.”
Yvonne is bewust bezig om een omgeving te creëren waarin leerlingen en haar collega’s kunnen werken vanuit hun kracht. Zo begeleidt zij leraren met video-opnames. “Dit zijn trajecten waarbij de hulpvraag van de leraar centraal staat. Het gaat niet over hoe het moet, maar over wat bij jou past. We kijken samen aan de hand van die opnames waar sterke punten van de leraar liggen en hoe die in te zetten zijn om moeilijke situaties aan te pakken.” Ook leerlingen worden steeds meer eigenaar van hun ontwikkeling. “Onze leerlingen hebben sinds kort een eigen portfolio waarin zij zelf aangeven wat hun behoeften zijn, welke doelen daarbij passen en hoe zij die doelen kunnen realiseren. Een leerling werkt zo écht voor zichzelf. We hebben hiervoor met succes een koersplan ingediend bij Aloysius - een fantastische kans om dit samen met mijn collega’s vorm te geven en van steeds meer betekenis te zijn in mijn rol als intern begeleider. Ik kan helpen om een verandering in gang te zetten en het verschil te maken voor onze leerlingen. Daar krijg ik heel veel energie van!”
Aan het eind van de ochtend zit een jongen uit de bovenbouw bij Yvonne aan tafel. Hij was betrokken bij een incident in de klas en Yvonne praat daar met hem over. De jongen vertelt dat hij op de gang werkte en dat hij een leerling die hem daarbij stoorde heeft geslagen. “Was dat een juiste keuze?”, vraagt Yvonne. “Nee”, antwoordt hij. Yvonne vraagt hem wat hij beter kan doen als hij merkt dat het hem te veel wordt. Ze beeldt daarbij iemand uit die steeds iets bozer wordt en uiteindelijk ontploft. De jongen vindt het maar wat mooi. “Ik kan beter rustig blijven.” “Ja, dat denk ik ook. Hoe kan je dat doen?” “Zeggen dat ik het niet fijn vindt.” Yvonne knikt en vraagt hem hoe het voorval van zojuist opgelost kan worden. De leerling geeft na even nadenken aan dat hij zo sorry tegen zijn klasgenoot kan zeggen. “Dat vind ik echt een fantastisch idee van jou! Ik vind het fijn dat jij dit zo eerlijk verteld hebt.” De jongen staart verlegen naar de tafel waar ze aan zitten, maar dat verbergt niet dat hij van oor tot oor glundert.
De jongen keert terug naar zijn klas en Yvonne wendt zich tot mij. “Ik wil kinderen helpen om vertrouwen te ontwikkelen, vooral in zichzelf. Ik wil ze laten inzien dat ze goed genoeg zijn. Daarom keer ik hier elke dag weer terug en doe ik wat ik doe: om dát te helpen realiseren.” En dan zit je daar - wetend dat dit niets te maken heeft met een trofee, maar met werken vanuit hart en ziel…